Автокөліктегі өрттер – бұл жүргізушілер мен жолаушылар үшін қауіпсіздікке үлкен қауіп төндіреді. Автокөліктердің техникалық сипаттамаларын және қауіпсіздігін жақсартуға бағытталған айтарлықтай күш-жігерге қарамастан, көлік құралдарының өртену оқиғалары әлі де жалғасуда. Жолдағы өрттер апатты салдарларға әкелуі мүмкін, сондықтан өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтау өте маңызды.
Автокөліктегі өртердің пайда болу себептері
Автокөліктердің өртенуі әртүрлі себептермен болуы мүмкін, олардың ішінде келесілер айрықша орын алады:
1. Техникалық ақаулар:
* Электр жүйесі жұмысының бұзушылығы: қысқа тұйықталу, сымдардың ақаулығы, сақтандырғыштардың жанып кетуі, электр жүйесін шамадан тыс жүктеу.
* Отын жүйесіндегі ақаулар: түтікқұбырлардың, қосылыстардың немесе сорғылардың зақымдалуына байланысты отынның немесе газдың шығуы.
* Қозғалтқыштың қызуы: салқындатқыш сұйықтықтың жетіспеушілігі немесе салқындату жүйесінің ақаулары нәтижесінде қозғалтқыштың қызуы.
• Тозған тежегіштер: әсіресе қарқынды тежелу жағдайында тежегіш жүйелерінің қызып кетуі тежегіш жастықшаларының немесе сұйықтықтың тұтануына әкелуі мүмкін.
2. Адами фактор:
* Отты абайсыз пайдалану: автомобиль салонында темекі шегу немесе оттықтарды, шамдарды және басқа да от көздерін дұрыс пайдаланбау.
* Пайдалану ережелерін бұзу: ақаулы жүйелермен (мысалы, ақаулы шығару құбыры) көлікті пайдалану, жүйелі тексерулер мен техникалық қызмет көрсетудің болмауы.
* Көлікті шамадан тыс жүктеу: артық салмақ пен жүктеме кейбір түйіндер мен механизмдердің қызып кетуіне әкелуі мүмкін, бұл өрт шығу қаупін арттырады.
3. Сыртқы факторлар:
• Қоршаған ортаның жоғары температурасы: ұзақ уақыт жоғары температураға ұшырау автомобиль элементтерінің қызып кетуіне әкелуі мүмкін.
* Жол-көлік оқиғалары: отын жүйелері немесе аккумуляторлар зақымдалған жол-көлік оқиғалары көлік құралын от алдыруы мүмкін.
Автокөліктегі өрттің алдын алу шаралары
Жолдардағы өрттің алдын алу үшін бірнеше негізгі қауіпсіздік шараларын сақтау маңызды.
1. Тұрақты техникалық қызмет көрсету
Тұрақты тексерулер мен техникалық қызмет көрсету – көліктегі өрттердің алдын алудың негізгі тәсілі.
* Электр жүйесін тексеру: сымдарды, аккумуляторларды, сақтандырғыштарды және оталдыру жүйесін үнемі тексеріп отыру маңызды.
* Отын жүйесін тексеру: құбырлардың, сүзгілердің және отын сорғыларының тығыздығын үнемі тексеріп отыру қажет.
* Салқындату жүйесін бақылау: салқындату сұйықтығының деңгейі мен радиатордың жағдайын бақылап отырыңыз. Бұл қозғалтқыштың қызып кетуіне жол бермейді.
• Тежегіш жүйесінің жағдайы: тежегіш табандарының, дискілерінің және сұйықтығының күйін бақылаңыз. Тежегіштердің қызып кетуі өртенуге әкелуі мүмкін.
* Шығару жүйесінің тексерісі: шығару жүйесіндегі жарықтар немесе зақымдар қызып кетуге және өртенуге әкелуі мүмкін.
2. Қауіпсіз жүргізуді қамтамасыз ету
Жүргізуші келесі ұсыныстарды сақтау қажет:
* Автокөлікті артық жүкпен жүктеу: жүйенің қызып кетуін болдырмау үшін көлік құралында рұқсат етілген жүктемені сақтаңыз.
* Ұқыпты жүргізу: тежегіш жүйесі мен қозғалтқыштардың артық жүктелуіне әкелуі мүмкін күрт маневрлерден, агрессивті тежеуден және жиі тоқтаулардан аулақ болыңыз.
* Техникалық тексерулер мен диагностика: міндетті техникалық тексерулерді уақытында өткізіп, мүмкін болатын мәселелерді анықтап, жоюға тырысыңыз.
3. Отты және тұтану көздерін қауіпсіз қолдану ережелері.
* Көліктің ішінде темекі шекпеу: темекі мен оттықтар өрттің көзі болуы мүмкін, әсіресе егер көлікте оңай тұтанатын сұйықтықтар (мысалы, бензин) болса.
* Көлік ішінде ашық отты қолданбаңыз: бұл тек темекі шегуді ғана емес, сонымен қатар шырақтар мен басқа да от көздерін пайдалануды қамтиды.
* Жеңіл тұтанатын сұйықтықтарды сақтау: бензин, еріткіштер және басқа да химиялық заттар арнайы бөлінген орындарда, жылу және от көздерінен алыста сақталуы керек.
4. Автокөлікті өрт сөндіру құралдарымен жарақтандыру
Әрбір автокөлік өрт сөндіру құралдармен жабдықталуы тиіс:
* Өрт сөндіргіш: ол автокөлікте болуы керек, жарамдылық мерзімі тексеріліп, тұрақты түрде қызмет көрсетілуі тиіс. Автокөліктер үшін стандартты өрт сөндіргіш – бұл ұнтақты немесе көмірқышқыл газды өрт сөндіргіш.
* Кішігірім дәрі-дәрмек қобдишасы мен авариялық жиынтық: өрт шыққан жағдайда, бұл заттар бастапқы кезеңдегі өртті сөндіруге көмектесуі мүмкін.
5. Оқыту және хабардар болу
* Жүргізушілерді оқыту: жүргізушілер мен жолаушыларды өрт қауіпсіздігі негіздеріне үйрету, жолда өрт шыққан жағдайда не істеу керектігін түсіндіру маңызды.
* Өрт кезінде әрекет ету бойынша ұсыныстар: жүргізушілер көліктің өртенуі кезінде қалай дұрыс әрекет ету керектігін түсінуі керек, соның ішінде:
• Қауіпсіз жерге тоқтау.
• Аккумуляторды ажырату.
• Өрт сөндіргішті қолдану (егер бұл қауіпсіз болса).
• Тез арада құтқару қызметіне хабарласу.
Автомобиль өртенгенде қалай әрекет ету керек:
- Егер өрт салонда басталса:
• Автокөлікті қауіпсіз жерде дереу тоқтатыңыз.
• От алуды өшіріп, мүмкін болса аккумуляторды ажыратыңыз.
• Салоннан шығып, жолаушыларды ескертіңіз.
• Өрт сөндіргішті пайдаланыңыз, бірақ өміріңізге қауіп төндірмеңіз.
• Өрт қатты өршіп кеткен жағдайда шұғыл қызметтерге хабарласыңыз.
2. Егер өрт қозғалтқышта немесе багажда басталса:
• Машинаны тоқтатып, жолаушыларды эвакуациялаңыз.
• Өрт сөндіргішпен отты өшіруге тырысыңыз (егер қауіпсіз болмаса, капотты ашпаңыз).
• Өрт қатты жалындаса, өрт сөндірушілерді шақырып, қауіпсіз қашықтықта болыңыз.
Автокөліктегі өрт қауіпсіздігі – бұл жолдардағы жалпы қауіпсіздікті қамтамасыз етудің маңызды бөлігі. Қарапайым алдын алу ережелерін сақтау, уақытылы техникалық қызмет көрсету, өрт сөндіру құралдарын пайдалану және жүргізушілерді оқыту өрт шығу қаупін айтарлықтай азайтуы мүмкін. Есіңізде болсын, әр жүргізуші мен жолаушы төтенше жағдайларға дайын болуы керек және өрттің шығуын болдырмау немесе оны сөндіру үшін қажетті білімге ие болуы тиіс.