1. Өрттің негізгі шығу себептері қандай?
Өрттер жиі мыналардың салдарынан пайда болады:
• Отпен абайсыз пайдалану (темекі шегу, шамдарды, отты пайдалану).
• Электр құрылғыларын пайдалану ережелерін бұзу (қысқа тұйықталу, желінің артық жүктелуі).
• Газды пайдалану кезінде өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтамау.
• Балалардың отпен ойнауы.
• Заттар мен материалдардың өздігінен тұтануы.
2. Өртті байқасаңыз не істеу керек?
• Дереу өртке қарсы қызметіне қоңырау шалу (101 немесе 112).
• Кішігірім өртті өрт сөндіргіш, су, тығыз мата сияқты қолда бар құралдармен сөндіруге тырысыңыз.
• Егер өртті жылдам сөндіру мүмкін болмаса, айналадағы адамдарға хабар беріп, эвакуациялану керек.
• Өрт пен түтіннің таралуын баяулату үшін есіктерді жабыңыз.
• Түтіндеген бөлмеде еденмен жорғалау арқылы қозғалыңыз.адымлённом помещении.
3. Үйде/кеңседе қандай бастапқы өрт сөндіру құралдары болуы керек?
• Өрт сөндіргіш (ұнтақты, көмірқышқылды, ауа-су және т.б. өрт қауіптілігі түріне байланысты).
• Құм салынған шелек.
• Тығыз мата.
• Су құйылған шелек (егер қысқа тұйықталу қаупі болмаса).
4. Өрт сөндіргішті қалай дұрыс қолдануға болады?
• Мөрді алып, шегінісін шығару.
• Соплоны (шлангты) оттың негізіне бағыттау.
• Тетікті басып, заттың беруі тоқтағанша ұстап тұру.
• Өртті біртіндеп сөндіру, өрт ошағынан толық сөндірілгенше алысқа кетпеу.
5. Пәтерде немесе үйде өртті қалай алдын алуға болады?
• Қосылулы электр құрылғыларын бақылаусыз қалдырмау.
• Электр сымдарының жағдайын үнемі тексеру.
• Тез тұтанғыш заттарды от көздерінен алыс жерде сақтау.
• Ашық отты (шамдар, газ плитасы, камин) бақылаусыз қалдырмау.
• Түтін датчиктерін орнатып, олардың жұмыс істеп тұрғанын тексеру.
6. Егер киіміңіз жанса, не істеу керек?
• Жүгіруге болмайды (қозғалыс отты күшейтеді).
• Отты сөндіру үшін жатып, жерге аунауға тырысыңыз.
• Тығыз мата (пальто, көрпе) арқылы денеңізді жауып, еденге жабысыңыз.
• Күйіктерді салқын сумен тезірек салқындатып, медициналық көмекке жүгініңіз.
7. Көпқабатты тұрғын үйдегі өрт кезінде қалай әрекет ету керек?
• Егер өрт сіздің пәтеріңізде болмаса, есіктер мен саңылауларды дымқыл матамен жауып, түтіннің таралуын болдырмаңыз.
• Қатты түтін болған жағдайда дымқыл матамен дем алып, еңкейіп жүріңіз.
• Егер эвакуация жасау мүмкін болмаса, балконға шығып, көмек шақырыңыз.
• Өрт кезінде лифтті қолданбаңыз.
8. Барлық өрт түрлерін сөндіру үшін су қолдануға бола ма?
Жоқ, суды келесі жағдайларда қолдануға болмайды:
• Электр тогы бар сымдарға (қысқа тұйықталу мен ток соғуы мүмкін).
• Мазут, бензин және басқа да жанғыш сұйықтықтарға (су тек отты әрі қарай таратады).
9. Түтіндеген бөлмеден қалай дұрыс эвакуация жасау керек?
• Түтін жоғарыға көтерілуі себебінен еденге жақын жүріңіз.
• Дымқыл мата арқылы дем алыңыз.
• Түтінде адаспау үшін қабырғаларға сүйеніңіз.
• Оттегінің ағынын күшейтпеу үшін терезелер мен есіктерді қажетсіз ашпаңыз.
10. Қандай өрт сөндіргіш өрттің әртүрлі класстарына сәйкес келеді?
• Су өрт сөндіргіштері – A класы (қатты материалдар) үшін.
• Көбікті өрт сөндіргіштер – A және B кластары (қатты және сұйық заттар) үшін.
• Ұнтақты өрт сөндіргіштер – әмбебап, A, B, C, D кластарында қолданылады.
• Көмірқышқыл газды өрт сөндіргіштер – B және E кластары (сұйық заттар мен электр жабдықтары) үшін.
• Аэрозольды өрт сөндіргіштер – A, B, C кластарындағы шағын өрт ошақтары үшін.
11. Өрт сөндіру кезінде қандай қателіктер жиі жіберіледі?
• Электр сымдарын сөндіруге суды қолдану.
• Терезелер мен есіктерді ашу, бұл оттегі ағынын арттырады.
• Эвакуация жасаудың орнына мүлікті құтқаруға тырысу.
• Өрт сөндіргішті дұрыс қолданбау (жалынның негізіне бағыттамау).
• Үрей және ойланбай жасалған әрекеттер.
12. Өрт кезінде түтіннің қауіптілігі неде?
Түтін көміртек оксидін (CO) қамтиды, ол бірнеше минут ішінде улануға және ес-түссіз қалуға себеп болуы мүмкін. Сондай-ақ, түтін көру қабілетін төмендетеді, эвакуацияны қиындатады және тыныс жолдарын бітейді.
13. Электр құрылғыларының жануын қалай болдырмауға болады?
• Электр желілерін артық жүктемеңіз.
• Құрылғыларды қолданбаған кезде розеткалардан өшіріңіз.
• Дұрыс жұмыс істейтін розеткалар мен тығындарды пайдаланыңыз.
• Зарядталып жатқан гаджеттерді қадағалаусыз қалдырмаңыз.
• Сымдарды зақымдануын тексеріп отырыңыз.
14. Егер өрт ас үйде басталса, не істеу керек?
• Егер май жанып жатса, су құймаңыз, оның үстін қақпақпен немесе қалың матамен жабыңыз.
• Егер мүмкін болса, плитаны өшіріңіз.
• Ас содасын немесе арнайы өрт сөндіргішті (F класы) пайдаланыңыз.
• Егер от жайылып жатса, дереу бөлмеден шығып, өрт сөндірушілерді шақырыңыз.
15. Мектепте/кеңседе өрт кезінде қалай дұрыс эвакуация жасау керек?
Эвакуацияға жауапты тұлғалардың нұсқауларын орындаңыз.
• Ұйымдасқан түрде, үрей тудырмай қозғалыңыз.
• Лифттерді қолданбаңыз.
• Түтін болған жағдайда, еңкейіп немесе жорғалап қозғалыңыз.
• «Шығу» белгілері мен өрт эвакуациясы жоспарларына сүйеніңіз.
16. Үйдегі сымдардың ақаулығын қалай анықтауға болады?
Белгілері:
• Электр сымдарының түтіндену иісі.
• Розеткалар мен ажыратқыштарда ұшқын пайда болуы.
• Күшейтілген кернеу және автоматты сөндіргіштердің жиі өшіп қалуы.
• Розеткалар мен тығындардың қызып кетуі.
• Жарықтың себепсіз жыпылықтауы.
17. Өрт кезінде лифтіні қолдануға бола ма?
Жоқ! Лифт өрттен өшіп қалуы, тұрып қалуы немесе түтінмен толуы мүмкін. Әрдайым баспалдақты қолданыңыз.
18. Үйде өрттің болуы мүмкін жағдайға қалай дайындалуға болады?
• Түтін дабылдарын орнатып, олардың жұмысын тексеріп отыру.
• Үйде жұмыс істейтін өрт сөндіргішті ұстау.
• Эвакуация жоспарын құрып, оны отбасымен талқылау.
• От көздерінен жеңіл жанғыш заттарды алшақ ұстау.
• Жедел қызметтердің телефон нөмірлерін білу.